01
Агуулга, шинж чанар, материал нь хэлбэрээ тодорхойлно. Нэг төвлөрсөн үзэл санаагаар хийгдээгүй, үзэл санаа тухайн зүйлийнхээ бүх хэсэгт шингээгүй байх юм бол юу ч тийм сайхан, төгс байж чадахгүй. 

02
PM: архитектороор ажиллахад, өөрөөсөө миний дотоод ертөнц хаана оршиж байгааг асуудаг. Архитектор нь ирээдүйд амьдрах юм уу(ирээдүйн орон зайн төлөвлөлтүүд ), өөр өөрийгөө бүрдүүлсэн өнгөрсөнтэйгөө хамт амьдардаг. 

03
Архитектурт байдаг өвөрмөц шинж агуулгаас улбаатай хэлбэрийг нээн, өөр юунд ч үл хүрэх бүтээлч хэлбэрийг эрэлхийлэн олох нь чухал. 

04
Амьд нам гүмийг олоогүй хот нь сүйрлийн замаар нам гүм байдлыг олдог.

05
План нь дотроос гадагшаа өрнөнө. Гадна тал нь дотор талын хариу юм.
Архитектурын элемент нь гэрэл болон сүүдэр, хана болон орон зай.
Тэдгээрийг байрлуулах нь гол зорилгын дэс дараа бөгөөд зорьж буй цаад санааны ангилал юм.
Хүн төрөлхтөн нь газрын гадаргуугаас 1метр 70см зайд буй өөрийн нүдээр архитектурын бүтээлийг харна. Нүдээр ойртон халдаж чадах ба архитектурын хэсгүүдийг авч үзэх зорилтыг л өмнөө тавина.
Хэрвээ архитектурын хэлээр хэлж болохооргүй санаа мэдрэгдэх юм бол планы хуурмаг байдалд автах ба санааны хүрээнд эндүүрлээс бардамнал хооронд төөрөгдөж планы дүрмээс гажихад хүрнэ.

06
Архитекторууд нь анхандаа өөрийн сэдлийн үр дүн байсан боловч одоо зайлшгүй хэм хэмжээний агуулгад баттай баригдаж дахин түүнийхээ хэрэгсэл болжээ.

07
Хүн бол адгуус амьтан, ер бусын хүн хоёрын хооронд, ангал дээр татсан олс юм...  Би амь үрэгдэхээс өөрөөр амьдарч чаддаггүй хүмүүст хайртай. Учир нь тэд гүүрээр гарч байна.

08
Big alone is not bad, ugly is bad, badly proportioned is bad.

09
Бүтээл /작품/ Бүтээхийн 작 ба юм гэдгийн 품. 작 гэдэг нь гарт баригддаг зүйл биш, толгой доторх туурвил, спирит, дур хүсэл юм уу өөрийн зураг зурах уг шалтгаан ийм зүйл нь “작”. 품 гэх нь бодитоор зураг зурж буй бодит цаг дор бодит материаллаг зүйл, эцэст нь үлдэх зүйл, эдгээр нь нэгдэж байж бүтээл бөгөөд 작 ба 품 гэх хэсэгүүдийг авч үзвэл 5:5 гэвэл бас үгүй 8:2оор 작 нь цойлох хэрэгтэй.

10
Үзэгчдийг бас голмоор юм байна. Үзэгчийн төвшин гэж юм бай-наадаа, тэр төвшингийн асуудал . 

11
Сэдвийг нүүрс шиг залгиж
     Сэрэхүйн зууханд шатааж шинийг сүлэх
     Шүүдэр тоолон гэгээ цацах
     Би нүүдлийн цахилгаан станц

12
Хэт диатоник хэмнэл, хүчтэй, гайхалтай хэмнэл, уянгалаг тод байдал, энгийн бөгөөд ямар ч хольцгүй зохицол, хурц тод өнгө, хөгжмийн энгийн бөгөөд ил тод байдал, албан ёсны бүтцийн тогтвортой байдал

13
 Гоо үзэсгэлэн нь уур амьсгалд байна.

14
 Захиалагчыг итгүүлэхийн өмнө өөрийгөө ятгах хэрэгтэй. Өөрийгөө өөртөө ятгаж чадах юм бол үлдсэн процесс нь маш амархан үргэлжлэнэ. Сайн төлөвлөлт нь заримдаа нарийн төвөгтэй байдалаас улбаалж илүү сонирхолтой болдог. Учир нь олон төрлийн өнцгөөс асуулт асууж болохоор төвшинд хүрнэ.

15
 Нарийн төвөгтэй сэтгэлгээний энгийн илэрхийлэл.

16
 Декартын эргэлзэж чаддаггүй ганц зүйл бол өөрийнх нь оршиж буй явдал. Хэрэв тэр эргэлзэж байгаа юм бол чухамхүү тэр л эргэлзэж байгаа хэрэг. Тэгэхээр тэр оршин байна гэсэн үг. ‘Би сэтгэж байна, тийм учраас оршин байна’

17
Өөрсдөдөө заяагдсан зүй ёсны үнэт зүйлсээ бусдад булаалгачихсан атлаа харамссан ч үгүй, уурласан ч үгүй, буруу зүйлд бууж өгсөн хэр нь бас ичсэн ч үгүй.

18
Үргэлж нүүдэллэж байдаг нүүдэлчид нь газар биш ‘цаг хугацааг’ санадаг, хүүхдүүд төрсөн ч ямар улиралд төрснөөр санадаг.


19
Уран бүтээл бол юуны өмнө сэтгэл хөдлөл юм. 


20
Урлагийн бүтээл бол эцэс хязгааргүй зүйл. Түүний дотор хорвоо тэр чигээрээ багтана.


21
...Тэд нар өвдөлт юм уу хэцүү үеийг туулаагүй. Өвдөлтгүйгээр Урлаг нь бүтээгддэггүй. Урлаг нь амьдарч, амьсгалж буй сэтгэлийн орилоон юм. Тэд нар өөрсдөө сэтгэл зүрх тээж яваа гэдгээ хүртэл мэдэхгүйн улмаас тэдний сэтгэл нь эцэстээ амьд биш юм.


22
Хүч чадал, эмзэг байдал нь Серрагийн бүтээлүүдийн гол цөм юм. Тэд салхи, элс, наранд шаналж, тэнгэр өөд бардам гарна. Дараа нь ган нь гандах хүртлээ тасралтгүй хувьслын явцад алхимийн зотон шиг шар, улаан, улбар шар, хүрэн, хув зэрэг өнгийг авдаг....  " Би уран баримлын объектуудыг орон зайд байрлуулахыг хүсэхгүй, харин бүхэл бүтэн орон зайг уран баримал болгохыг хүсч байна "


23 
Уран бүтээлчийг бүтээлээс нь салган ойлгох гэсэн оролдлого нь улирсан үзэл юм. Түүний  бүтээлүүдэд нэгэн түгээмэл чанар харагдана. Түүний бүх бүтээлүүдэд тэр өөрөө харагдана. Цаг хугацаа зогссон мэт, эсвэл цаг өөрөө түр зуур амсхийж буй мэт. Уран бүтээлчийн өөртөө үнэнч байдлыг та Репиний Дүрслэх Урлагийн Академи төгссөнөөс хойших (1984) бүтээлүүдийн өнгө аясаас нь харж болно.

Бүтээлийн сэдэв нь өргөн, ямар нэг үзэл суртал, урсгал чиглэлд үл хамаарсан, тухайн цаг хугацааны бүтээгдэхүүн гэхээсээ илүү тухайн бие хүний дотоод сэтгэлийн тусгал илүү харагдана. Дан ялангуяа, түүх, нийгэм, ѐс заншлын нөлөө урлагт нь маш их нөлөөлдөг Монгол орны хувьд, бие хүнээ хамгаалан орших нь, асар төвэгтэй үйлдэл юм. Зарим уран бүтээлчид, нийгэмтэйгээ илээр тэрсэлдэн амьдардаг бол, түүний хувьд бараг нуугдмал гэмээр хэлбэрээр бүтээлээ туурвиж иржээ. Социализмын үед төрөн, өсөж, нийгмийн ташуурсан үзэл суртал ямар үр дагавартай байдгыг биеэр үзсэн болохоор тэр биз. Тэр нийгмийн нэг хэсэг боловч, нийгмээс гадуур орших мэт. Уран бүтээлч бүрийн амьдралдаа, бүтээл туурвилдаа хандах хандлага нь өөр. Тиймээс, түүнийг танихын тулд, та бүтээлийг нь хар. Ойлгох гээд үз. Юу бодож, юу сэтгэж ингэж бүтээсэн юм бол гэж өөрөөсөө асуу.

20-р зууны сүүл үе, 21-р зууны эхэн үеийн дүрслэх урлагийн мөн чанар бол сэтгэлгээ голлосон эсвэл давамгайлсан байдал билээ. Бидний үеийн залуу уран бүтээлчдэд дутагддаг нэг тал бол сэтгэлгээ нь байсан ч, тэр концепцоо бүтээлдээ бүрэн дүүрэн буулгаж чадахгүй байгаа явдал юм. Энэ талаа  далдлахын тулд, Барууны бүтээлүүдээс хуулбарлан нь шинэ-ийг бүтээх хүсэлд автан, сонин содон хэлбэртэй харагдаж л байвал зорилгодоо хүрэх юм шиг ойлгоод байдаг...Америкийн алдарт уран бүтээлч Жеоржиа ОјКийф (1887-1986): Урлагт өөрийн гэсэн ертөнцийг бүтээхэд зориг шаардлагатай гэж нэгэнтээ хэлж байжээ. Өөрийнхөөрөө бүтээлээ туурвих ямар түвэгтэй гэдгийг ганцхан уран бүтээлч хүн биш, хүн бүр ойлгох боломжтой гэж би бодож байна. Өөрийнхөөрөө байх нь зөвхөн урлагийн хүмүүст биш орчин цагийн хүмүүст тулгараад байгаа сэтгэлзүйн томоохон асуудлуудын нэг юм.




01    The Fountainhead  Novel by Ayn Rand
02    Architecture Dialogues: Positions-Concepts-Vision  Marc Angélil, Jørg Himmelreich
03    Архитектор Буджавын Чимэд Дашийн Бат. Гүндэвийн Туяа
04    Max Picard
05    Vers une architecture  Le Corbusier
06    Sobre el concepto de arbitrariedad en arquitectura Rafael Moneo
07    Thus Spoke Zarathustra: A Book for All and None Friedrich Nietzsche
08    Mies Goes Future   Peter Märkli
09    Hyung Koo Kang
10    Begz Baljinyam Director
11    Bavuu Lhagvasuren Mongolian writer
12    André Buchareschliev ︎︎︎ Igor Stravinsky
13    Luigi Snozzi
14    Herzog & de Meuron 예술에서 세계 건축으로
15    Mark Rothko Major Works

16    Philosophy Mel Thompson

17    우리들의 일그러진 영웅 이문열

19    Анри Бергсон
20    Освальд Шпенглер
21    Ле корбюзьегийн Чарльз Л'Эплаттеньерт бичсэн захидал
22    Death of Richard Serra, the artist who turned sculpture into architecture  Text by Thibaut Wychowanok
23    “Цагааны сүхээ” Ц.ЦЭНДПёРЭВ/Ph.D./ВАНЖИЛ Урлагийн тєв